Azospermi, erkeğin boşalmasında hiç sperm olmadığı anlamına gelir. Nedenleri arasında üreme sistemi boyunca bir tıkanıklık, hormonal problemler, boşalma problemleri veya testis yapısı veya işlevi ile ilgili sorunlar yer alır. Birçok neden tedavi edilebilir ve doğurganlık geri kazanılabilir. Diğer nedenlerle, yardımcı üreme tekniklerinde kullanılmak üzere canlı sperm elde etmek mümkün olabilir.
Azospermi Nedir?
Azospermi, bir erkeğin ejakülatında (meni) ölçülebilir sperm olmadığı bir durumdur. Azospermi erkek kısırlığına yol açar.
Erkek Üreme Sisteminin Bölümleri Nelerdir?
Erkek üreme sistemi aşağıdakilerden oluşur:
- Testisler, spermatogenez adı verilen bir süreçte sperm (erkek üreme hücreleri) üretir.
- Seminifer tübüller, testis dokusunun çoğunu oluşturan küçük tüplerdir.
- Epididim, her testisin arkasındaki olgun spermin taşındığı ve depolandığı yapıdır.
- Vas deferens, epididimden pelvise geçen ve daha sonra kıvrılarak seminal vezikül içine giren kas tüpüdür.
- Seminal vezikül, meni sıvı bileşenlerinin çoğunu üreten ve depolayan boru şeklinde bir bezdir.
- Vezikül, vas deferens ile birleşen seminal kanal olan düz bir kanal oluşturmak üzere daralır.
- Seminal vezikül kanalı vas deferens ile birleştiğinde boşalma kanalı oluşur. Boşalma kanalı prostat bezine geçer ve üretra ile birleşir.
- Üretra, idrarı mesaneden ve meni vas deferensten atmak için penisin içinden geçen tüptür.
Boşalma sırasında, sperm testislerden ve epididimden vas deferens’e hareket eder. Vas deferens’in sıkılması (kasılması) spermi birlikte hareket ettirir. Seminal vezikülden salgılar eklenir ve seminal sıvı üretraya doğru ilerlemeye devam eder. Üretraya ulaşmadan önce, seminal sıvı, spermi oluşturmak için sperme sütlü bir sıvı ekleyen prostat bezinden geçer. Son olarak, meni üretra yoluyla penis yoluyla boşalır (serbest bırakılır).
Normal bir sperm sayısının 15 milyon/mL veya daha fazla olduğu kabul edilir. Düşük sperm sayısına sahip erkeklerin (oligozoospermi veya oligospermi) sperm konsantrasyonu 15 milyon/mL’nin altındadır. Azosperminiz varsa, ejakülatınızda ölçülebilir sperm yoktur.
Azosperminin Farklı Türleri Var mı?
İki ana azospermi türü vardır:
Obstrüktif azospermi: Bu tür azospermi, epididimde, vas deferenste veya üreme sisteminizin herhangi bir yerinde bir tıkanıklık veya bağlantı eksikliği olduğu anlamına gelir. Sperm üretiyorsunuz ancak çıkışı engelleniyor, bu nedenle menünüzde ölçülebilir miktarda sperm yok.
Obstrüktif olmayan azospermi: Bu tür azospermi, testislerin yapısındaki veya işlevindeki kusurlar veya diğer nedenlerden dolayı sperm üretiminin zayıf olduğu veya hiç olmadığı anlamına gelir.
Azosperminin Nedenleri Nelerdir?
Azosperminin nedenleri doğrudan azospermi türleri ile ilgilidir. Başka bir deyişle, nedenler bir tıkanıklıktan veya engelleyici olmayan kaynaklardan kaynaklanabilir.
Azospermi ile sonuçlanan tıkanıklıklar en sık olarak vas deferens, epididim veya boşalma kanallarında meydana gelir. Bu alanlarda tıkanmalara neden olabilecek sorunlar şunlardır:
- Travma veya yaralanma.
- Enfeksiyonlar.
- Enflamasyon.
- Pelvik bölgede önceki ameliyatlar.
- Bir kistin gelişimi.
- Vazektomi (sperm akışını önlemek için vas deferensin kesildiği veya klemplendiği planlı kalıcı doğum kontrol prosedürü).
- Vas deferens’in oluşmamasına veya spermin vas deferens’te kalın salgıların birikmesiyle tıkanmasına neden olacak şekilde anormal gelişime neden olan kistik fibroz gen mutasyonu.
Azosperminin obstrüktif olmayan nedenleri şunlardır:
- Kallmann sendromu: X kromozomunda taşınan ve tedavi edilmezse kısırlığa neden olabilen genetik (kalıtsal) bir bozukluk.
- Klinefelter sendromu: Bir erkek fazladan bir X kromozomu taşır (kromozom yapısını XY yerine XXY yapar). Sonuç genellikle cinsel veya fiziksel olgunluk eksikliği ve öğrenme güçlükleri ile birlikte kısırlıktır.
- Y kromozomu silinmesi: Sperm üretiminden sorumlu Y kromozomu (erkek kromozomu) üzerindeki genlerin kritik bölümlerinin olmaması kısırlığa neden olur.
- Hipogonadotropik hipogonadizm dahil hormon dengesizlikleri/endokrin bozuklukları.
- Hiperprolaktinemi ve androjen direnci.
- Meninin mesaneye girdiği retrograd boşalma gibi boşalma sorunları
Azospermi Nasıl Teşhis Edilir?
Azospermi teşhisi, iki ayrı durumda, bir santrifüjde döndürüldükten sonra yüksek güçlü bir mikroskop altında incelendiğinde sperm örneğiniz hiç sperm göstermediğinde teşhis edilir. Bir santrifüj, bir test örneğini çeşitli parçalarına ayırmak için yüksek hızda döndüren bir laboratuvar aletidir. Santrifüj edilmiş seminal sıvıda ise eğer sperm hücreleri varsa etraflarındaki sıvıdan ayrılarak mikroskop altında görüntülenebilir.
Azospermi Nasıl Tedavi Edilir?
Azosperminin tedavisi nedene bağlıdır. Genetik testler ve danışmanlık, genellikle azospermiyi anlamanın ve tedavi etmenin önemli bir parçasıdır. Tedavi yaklaşımları şunları içerir:
Azosperminizin nedeni bir tıkanıklık ise, ameliyat tüplerin blokajını kaldırabilir veya anormal veya hiç gelişmemiş tüpleri yeniden yapılandırabilir ve bağlayabilir.
Düşük hormon üretimi ana nedense, size hormon tedavisi verilebilir. Hormonlar arasında folikül uyarıcı hormon (FSH), insan koryonik gonadotropin (HCG), klomifen, anastrozol ve letrozol bulunur.
Zayıf sperm üretiminin nedeni varikosel ise, sorunlu damarlar cerrahi bir prosedürle bağlanarak çevredeki yapılar korunabilir.
Bazı erkeklerde kapsamlı bir biyopsi ile doğrudan testisten sperm alınabilir.
Canlı sperm varsa, tüp bebek veya intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (bir spermin bir yumurtaya enjeksiyonu) gibi yardımcı gebelik işlemleri için testis, epididim veya vas deferenslerden alınabilirler. Azosperminin nedeninin çocuklara geçebilecek bir şey olduğu düşünülüyorsa, sağlık uzmanınız yardımcı döllenme prosedürleri düşünülmeden önce sperminizin genetik analizini önerebilir.
Daha Fazla Oku: COVID-19, Erkeklerin Üreme Yeteneğini Azaltabilir
Azospermi Nasıl Önlenebilir?
Azospermiye neden olan genetik sorunları önlemenin bilinen bir yolu yoktur. Azosperminiz genetik bir problem değilse, aşağıdakileri yapmak azospermi olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir:
- Üreme organlarına zarar verebilecek faaliyetlerden kaçının.
- Radyasyona maruz kalmaktan kaçının.
- Sperm üretimine zarar verebilecek ilaçların risklerini ve faydalarını bilin.
- Testislerinizin yüksek sıcaklıklara uzun süre maruz kalmasından kaçının.
Azospermisi Olanlar İçin Uzun Vadeli Görünüm Nedir?
Azosperminin her nedeninin farklı bir prognozu vardır. Azosperminin birçok nedeni tersine çevrilebilir. Azosperminizin nedenini ve tedavi seçeneklerini belirlemek için siz ve sağlık ekibiniz birlikte çalışacaksınız. Azosperminin hormonal sorunları ve obstrüktif nedenleri genellikle tedavi edilebilir ve doğurganlık potansiyel olarak geri yüklenebilir. Sebep testis bozuklukları ise, yardımcı üreme tekniklerinde kullanılmak üzere canlı sperm elde etmek hala mümkündür.
