Afgan Kızı Fotoğrafı Nerede, Kim Tarafından Çekildi?
Yeşil gözlü, kırmızı başörtülü ve kameraya dikkatle bakan kızın yukarıdaki fotoğrafı, National Geographic Society fotoğrafçısı Steve McCurry tarafından çekildiği günden bugüne oldukça popülerleşti. Fotoğraf, National Geographic’in ön kapağında Haziran 1985’te çıktı.
Afgan kızının fotoğrafçısı, Steve Mccury.
Steve McCurry, 1984’te Pakistan’daydı ve Afganistan’daki Sovyet işgali sırasında Nasir Bagh adlı bir mülteci kampında Afganistan’daki mültecilerin mücadelelerini belgeliyordu. Orada, bir okul çadırının içinde, şimdiye kadar gördüğü en eşsiz gözlere sahip bir kızı fark etti. İlk başta bu kız oldukça utangaçtı ve yüzünü örtüyordu. Öğretmeninin cesaretlendirmesiyle yüzünü kameraya açtı ve Steve McCurry’nin fotoğraflarını çekmesine izin verdi.
O sırada Steve McCurry kızın adını öğrenemedi. Afganlı kız fotoğrafının aynı gün çektiği diğer fotoğraflardan farklı olmadığına inanıyordu. Ancak fotoğraf çok meşhur oldu ve Leonardo da Vinci‘nin Mona Lisa tablosuna benzetildi.
Afgan Kızı | Steve Mccury. (1984)
Tüm dünyada “Afgan kızı” olarak tanındı ve on yıldan fazla bir süredir kimse onun adını bilmiyordu.
McCurry’nin Afgan Kızıyla Tanışması
McCurry’nin 1990’larda onu bulmaya yönelik birkaç girişiminden sonra, Ocak 2002’de, National Geographic ekibi, McCurry ile birlikte Pakistan’a gitti. Onu fotoğrafın çekildiği mülteci kampı olan Nasir Bagh Kampında aradılar.
Farklı insanlarla tanıştıktan ve nerede olduğu hakkında sorular sorduktan sonra nihayet nerede olduğunu bilen biriyle tanıştılar. Kişi ağabeyinin arkadaşıydı ve fotoğraftaki kızı tanıyordu. Üstelik çocukken kampta birlikte yaşadıklarını dile getirdi. Afganlı kızın Tora Bora yakınlarındaki dağlarda yaşadığını öğrendiler. Ekibe gidip onu getirebileceğini söylemişti.
Ekiple tanışması üç gününü aldı. Ancak McCurry’nin bulunduğu odaya gelip yürüdüğünde, fotoğraftaki kızı uzun aramanın sona erdiğini biliyordu. Adı Sharbat Gula‘ydı.
Sharbat Gula Kimdir?
- Şarbat Gula bir Peştun’du. Peştunlar ise Afgan kabileleri arasında en savaşçı olanlar olarak bilinir. Kabilenin ancak savaş halindeyken barış içinde yaşadıklarını söylüyorlar.
- O ve ailesi, 1979’daki Sovyet İstilası sırasında doğu Nangarhar’daki köylerinden kaçtılar. O sırada altı yaşlarındaydı. Dağların üzerinden Nasir Bagh mülteci kampına doğru yürüyüş yaparak babası, erkek kardeşi ve dört kız kardeşiyle birlikte kaçtı.
- Çok genç yaşta evlendi. Sharbat Gula’nın, McCurry ile tanıştığı sırada bile tam olarak kaç yaşında olabileceğine dair hiçbir fikri yoktu. Kaynaklar, McCurry ile tanıştığı zaman 28 veya 29 veya 30 yaşında olabileceğine inanıyor.
- Beş çocuğu vardı, biri bebekken öldü, kocası ise 2012 yılında hepatit C’den öldü. Büyük kızı da aynı nedenden öldü. Oysa ki çocuklarının eğitim alabileceklerini ummuştu.
Şarbat Gula çarşaf giyinen, oldukça dindar bir Müslüman. McCurry ile tanıştığı zaman onunla aynı odada bulunma konusunda tereddüt etti.
Fotoğrafının ünlü olduğu ya da bir derginin kapağında olduğu hakkında hiçbir fikri yoktu. Mülteci kampında fotoğraf çektiği zamanı canlı bir şekilde hatırlayabiliyordu. İlk ve son kez fotoğrafı o an çekilmişti. Bir fotoğrafının dünyadaki milyonlarca insanı nasıl etkilediğini anlayamıyordu.
Sharbat Gula, kocası ve çocukları, akrabaları ve kayınpederleri ve yerel arkadaşları dışındaki insanlarla gerçekten hiçbir teması olmayan özel bir kişiydi. McCurry ile görüşmesi kısa sürdü. Tekrar fotoğrafını çekip çekemeyeceğini sormuştu. Ve o kabul etti. McCurry’ye göre, peçesini çıkarırken görünüşü karşısında şok olduğunu hatırlıyor. Kafasındaki on iki yaşında ufak bir kız imajı dağılmıştı. Artık karşısındaki, otuzlu yaşlarda olan, çok zor bir hayat geçirmiş bir kadındı.
Sharbat Gula’nın Mccurry ile tanışma sonrası fotoğrafı.
Hayatı boyunca kendini hiç güvende hissedip hissetmediği sorulduğunda, “hayır” cevabını aldılar. Taliban’ın çatısı altında hayatın daha iyi olduğunu söyledi. Ona göre, en azından barış ve düzen sağlanabiliyordu. Nasıl hayatta kaldığı sorulduğunda ise bunun “Allah’ınayeti” olduğunu söyledi. Yeni görüntüleri Nisan 2002’de National Geographic’te yayınlandı.
Afgan Kızı’nın, Ünlü Fotoğrafı Sonrası Hayatında Neler Değişti?
26 Ekim 2016’da Sharbat Gula, sahte belgelerle Pakistan’da yaşamaktan tutuklandı. İki hafta gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakıldı ve çocuklarıyla birlikte Afganistan’a geri gönderildi. Cumhurbaşkanlığı sarayında Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai tarafından karşılandılar. Onu ve ailesini maddi olarak destekleyeceklerine söz verdiler. Afgan hükümeti ona 3000 metrekarelik bir konut verdi.
National Geographic, fotoğrafın başarısının ardından, Afgan kızları ve genç kadınları eğitmek amacıyla bir hayır kurumu olan Afgan Kızlar Fonu’nu kurdu.
Kaynaklara göre Şarbat Gula’nın fotoğrafı sadece delici yeşil gözlü bir liseli kızın fotoğrafı değil, bir milletin savaştaki mücadelelerini ve halkının hayatını tasvir eden bir fotoğraftı.
Yazar: Cenk Demirkıran
