Boksun Tarihçesi ve Kökenleri

Boks tüm zamanların en popüler sporlarından biri. Bugün bildiğimiz ve sevdiğimiz bu sporu tüm dünyada milyonlarca kişi takip ediyor. Bugüne kadar dört tarafı iplerle çevrili ringin içinde sayısız cesaret ve kahramanlık hikayeleriyle karşılaştık.

Boks; yumruklama kombinasyonları, gövde hareketleri, ve savunmak üzere akıcı ayak hareketlerinden oluşan bir dövüş sanatları disiplinidir.  Birbiriyle dövüşen iki kişinin tek amaçları var, birbirlerini devirmek. Birbirini deviremediklerinde ise sonuç puanlamaya kalıyor. Bazıları bu sporu insanın fiziksel yeteneğini test etmenin en gerçek yolu olduğunu düşünüyor.

Zamanla seyirciler tarafından Muhammed Ali, Rocky Marciano, Mike Tyson gibi boksörler ağır sıkletin en iyileri olarak kahramanlaştırılmaya başlandı.  Liste uzayıp gidiyor. Bu adamlar, dört tarafı çevrili ringin içerisinde zorlu rakiplere karşı kendi şan ve şöhretlerini oluşturdular.

Boks; Antik Yunan’ın birbirine karşı yumruk kaldıran ilk dövüşçülerinden bugüne, Las Vegas’ın ışıltılı boks dövüşlerine kadar süregeldi. Boksun tarihini ve nerelerden bugünlere geldiğini merak ediyor musunuz? Gelin, devam edelim.

Antik Yunan ve Olimpiyatlar

Tarihte boksun ilk ortaya çıkışı, MÖ 3. yüzyıla dayanıyor. Boksa dair ilk kalıntılara ise günümüzde Irak topraklarında yaşamış olan Sümer uygarlığının eserlerinde rastlıyoruz. Asur ve Babil’deki Mezopotamya uluslarından gelen uygarlıklarda da benzer kalıntılara rastlandı. Kalıntılar yumrukları birbiriyle çarpışan iki kişiyi resmeden gravürlerden oluşuyor.

Boks, nihayetinde Antik Yunan’da halk tarafından oldukça sevildiği için gelişimini korudu . İlk resmi boks maçı, MÖ 688’de düzenlendi. Antik Yunanda düzenlenen 23.olimpiyatta, olimpik bir spor olarak tanıtıldı. O zamanlar, boksörler ellerini korumak üzere deri kayışlar kullandılar. Ellerini deri kayışlara sarıyor ve boksa başlıyorlardı.

Maçlar bugün bildiğimiz gibi raundlardan oluşmuyordu. Bunun yerine, dövüşenlerden biri yenilgiyi kabul edene kadar veya birbirlerini öldürünceye kadar yarışırlardı. Boksörler arasında kilolara göre sıklet farkı da gözetilmiyordu. Bu da doğal olarak uzun boylu ve yüksek kiloya sahip erkeklerin bariz bir üstünlüğüyle sonuçlanmasına neden oluyordu.

Geleneksel bokstan bugüne dövüş stili hiç değişmedi. Güçlü olan el ve ayak geride, diğer el ise savunmak için hazır.

 

Profesyonel Boksun İlk Örnekleri

Boks daha sonraları 16. YY’da eldivensiz (bare-knuckle) bir şekilde dövüşülen bir formda ciddi bir popülariteye kavuştu. Profesyonel boksun ilk adımları bu şekilde atılmış oldu. Galip gelen boksöre para veya farklı ödüller veriliyordu.

Belgelenmiş ilk boks maçına 1681’de Londra’da rastlıyoruz. 2. Dük Albemarle ve Christopher Monck uşağı ve kasabı arasında bir maç düzenlemişti. Yıllar sonra, James Figg, 1719’da boks şampiyonluğunu kazanarak İngiltere tarihine adını yazdırdı. Bu sırada “boks” terimi günlük hayatta iyice yer etmeye başlamıştı.

Daha sonraları İngiltere’nin boks şampiyonlarından biri olan Jack Broughton, profesyonel dövüşçülerin sağlığını ve güvenliğini korumak üzere 1743 yılında ilk kez boksun kurallarını tanıtmış oldu. Bu kural dizisine göre, bir boksör devrildiğinde (knocked down) olduğunda ve 30 saniye içinde ayağa kalkamazsa, maç bitmiş sayılıyordu

Broughton’ın getirdiği boks kurallarından bu yana modern boksta birçok değişiklikler yapıldı. Örneğin rakibe tekme ve kafa atmak, enseye ve bel altına yumruk atmak, iplere tutunmak gibi şeyler yasaklandı.

The Marquess of Queensberry Kuralları

1800’lerin ortalarında, modern boksu yöneten kurallar dizisi doğdu. John Chambers tarafından geliştirilen ünlü Queensberry Marquess kuralları, Marquess of Queensberry’nin himayesinde yayınlandı. Bu isim, boks sporuyla en çok ilişkilendirilen isim olarak tarihe geçecekti.

Kurallara göre; boks maçlarının 24 fit genişliğinde kare bir ringin içinde “adil” ve “ayakta” olması gerektiğini belirtir. Müsabakalar, her bir tur arasında bir dakikalık dinlenme ile üç dakikalık turlardan oluşuyordu. Her boksöre, yere serilmesi durumunda on sayı verilir. Her türlü boğuşma veya güreş tamamen yasaktı.

Boks eldivenlerinin gelişiyle boks sporu tamamiyle değişti. Maçlar daha güvenli hale gelmiş oldu. Boks eldivenleri direkt yumruktan gelen darbelerin etkilerini azalttı. Bu yüzden dövüşlerin süresi uzadı ve strateji devreye girdi. Böylelikle boksörler birbirinden farklı ofansif ve defansif tekniklerle dövüşmeye başladılar.

Modern Profesyonel Boks

Boksun zengin tarihi günümüzde hepimizin fazlasıyla aşina olduğu modern boksa liderlik eder. Boks, 19. yüzyıl boyunca dünyanın her yerinden sayısız efsanevi boksörlerle birlikte popülaritesini son derece arttırdı.

Günümüzde boks müsabakaları yüzlerce ülkede inanılamayacak bir popülariteyle devam ediyor. Amerika Birleşik Devletleri, Meksika, İngiltere ve Rusya gibi ülkeler, boksu bir yaşam biçimi olarak ele alanlar ülkelerden yalnızca birkaçı.

Boks popüler kültürün bir parçası haline de gelmiş durumda. Rocky serisi, Million Dollar Baby ve Cinderella Man gibi filmlerle genel seyirci kitlesini yakaladı. Süperstar diyebileceğimiz Floyd Mayweather Jr. ve Manny Pacquiao gibi isimlerle dünyanın her yerinden milyonlarca hayrana ilham veren ve onları eğlendiren isimler öne çıktı.

Boksörlerin ringde performans sergilemek için milyonlarca dolar kazanmasıyla birlikte ödüller gitgide arttı. Mayweather – Pacquiao maçı 2015’te tarihin en çok kazandıran boks maçıydı.  Mayweather’ın bir gecede 300 milyon dolara yakın bir parayla eve döndüğü konuşuldu. Her iki dövüşçü de rekor seviyede paralarla maçtan ayrılmışlardı.

Tarihin en eski sporlarından biri olan boks, varlığını sürdürecek gibi görünüyor. Başka hangi sporlar kalıcılığını devam ettirir dersiniz? Tarihe tanıklık ederek göreceğiz.

Yazar: Cenk Demirkıran