Bazı gezegenlerin etrafında “uydu” adı verilen görece minik gök cisimleri döner. Bu gök cisimleri gezegenin yörüngesine yerleşir ve onunla dönmeye devam eder. Uydular bazen doğal bazense insanlar tarafından yerleştirilmiş olabilir. Bilindiği gibi gezegenimiz dünyanın uygusu da Ay’dır.
Ay dünyanın etrafındaki dönüşünü 30-31 (şubat 28) günde tamamlar ve dönüşünü tamamlarken dünyadan görünen görüntüsü belirli aralıklarla değişiklik gösterir. Bazı dönemler daha az görünürken bazı dönemlerde çok daha büyük ve net görünür.
Dünyanın uydusunun en büyük göründüğü duruma ne denir?
Dünyanın uydusu olan Ay’ın dünyanın etrafında dönerken gezegenimizden en büyük göründüğü duruma “Dolunay” denir. Dolunaya dilimizde “Bedir” de denir. Bu döneminde ay tam bir daire olarak dolgun, parlak bir şekilde görünür. Dolunay ayın 14’ünde görünür.
Dolunay Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Dolunay, Dünya etrafındaki yörüngesinde güneşin karşısında durduğu anda gerçekleşir. Güneşin tamamen aydınlattığı tarafı Dünya’dan tamamen görülebilir. Ay, iki ila üç gece boyunca dolunay formunda görünür. Bununla birlikte, gökbilimciler, ayın tutulma boylamında güneşin tam 180 derece karşısında olduğu zaman, kesin olarak tanımlanmış bir anda ayı dolunay olarak görürler.
Dolunayın bu özelliği Dünya’dan bakıldığında güneşin karşısında olması Ay’ın dolunay biçiminde görünmesine neden olur.
Daha Fazla Oku: Muhteşem Corn Moon: Mısır Ayı
Ay neden dolunay biçiminde görünür?
Ayın yarısının her zaman güneş tarafından aydınlatıldığını unutmayın. Bu ışıklı yarı, ayın gündüz tarafıdır. Dünya’da bize dolu görünebilmemiz için ayın tüm gün tarafını görmemiz gerekir. Bu sadece ay gökyüzümüzde güneşin karşısında olduğunda olur. Yani dolunay güneşin karşısında olduğu için dolunaymış gibi görünür.
Bu nedenle, her dolunay doğuda gün batımı civarında yükselir gece için gün batımı ile gün doğumu arasında (gece yarısı civarında) en yükseğe tırmanır ve gün doğumu etrafında batar. Bu gece günbatımında dışarıda durun ve ayı aradığınızda Ay çıkarken güneşin battığına tanıklık edeceksiniz.
Dolunayın başladığı günden itibaren birkaç gün süreceğini de unutmamak gerekir.
Çoğu zaman, dolunay tarihi için takvimlerde iki farklı tarih bulacaksınız. Bunun nedeni, bazı takvimlerin Ay evrelerini Eşgüdümlü Evrensel Zaman‘da listelemesidir, buna Evrensel Zaman Eşgüdümlü (UTC) de denir. Ve diğer takvimler, ayın evrelerini yerel saatte, belirli bir yerin saatinde, genellikle takvimleri yapan ve dağıtan yerde listeler. UTC’yi yerel saatinize çevirin.
Güneşin karşısında bir dolunay varsa, neden her dolunayda Dünya’nın gölgesi ayın üzerine düşmez?
Bunun nedeni, Ay’ın yörüngesinin, Dünya’nın güneş etrafındaki yörüngesine göre 5,1 derece eğik olmasıdır. Her dolunayda, Dünya’nın gölgesi ayın yakınında süpürür. Ancak, çoğu aylarda tutulma olmaz.
