İmparatoriçe Ki’nin Hayatı
1331 yılında bir gün İmparatoriçe Ki olacak 16 yaşında bir kız Kore’den haraç olarak Yuan Hanedanlığının başkenti olan Khanbaliq’e (bugünkü Pekin) gönderildi. Avcı şahin sürüleri, yüklü miktarda ginseng, hanji kağıdı, gümüş ve altın külçe sepetleri ile birlikte kraliyet mahkemesine sunuldu.
Türlü zorluklarla vatanından koparılan Ki iyi eğitimli, dayanıklı ve hayatta kalmaya kararlıydı. Nihayetinde Yuan Hanedanlığının ilk Koreli İmparatoriçesi olacak ve Moğol kontrolündeki 60 milyonluk Çinliyi etkili bir şekilde yönetmeyi başaracaktı.
Empress ki gerçek hikayesi
Tarih her zaman muzaffer olanlar tarafından yazıldığı için Ki’nin de birçok başarısı onu yenenler tarafından göz ardı edildi. Kore’de bir hain olarak etiketlendi ve Ming Hanedanlığı tarihçileri tarafından yozlaşmış bir güç olarak anıldı.
Tarihi kaynaklara göre, 1315 civarında Kore’nin yangban sınıfının bir üyesi olan ve özellikle devlet memurları ve askeri subaylardan oluşan Gi Jao’da doğduğu biliniyor.
1270’den 1356’ya kadarki sürede Yuan egemenliği altındaki Kore, Moğol prenseslerini gelin olarak aldı ve “damat devlet” olarak anıldı. Daha sonra Goryeo olarak adlandırılan Kore’ye bir asırdan az bir sürede yedi prenses gönderildi ve bu birlikteliklerden doğan üç çocuk kral oldu.
Yuan mahkemesine gönderilen yüzlerce haraç kadın ve erkekten biri olan Ki’nin bazı kaynaklara göre saray hizmetçisi olarak çay ikram ederken İmparator Toghon Temür ile tanıştığı öne sürülüyor.
Bayan Ki’nin yetenekleri, zekası ve güzelliği daha önce bir Kore adasına sürgün edilen genç Toghon Temür’ün dikkatini çekti. Ki, şarkı söyleme, dans etme, ve hat sanatında oldukça başarılıydı ve Çince’yi akıcı bir şekilde konuşabiliyordu. (Yuan Hanedanlığında Moğolca ve Çince kullanılan dillerdi) Genç imparator ve Bayan Ki bir tecrit duygusunu da paylaşmış olabilirler ki ikisi de çok yalnızdı ve çevrelerinde güvenecekleri pek fazla insan yoktu. Oluşturdukları romantik bağ, imparatorun geri kalan hayatı boyunca sürecekti.
İmparator Huizong olarak da bilinen Toghon Temür, başbakanı El Temur’un kızı İmparatoriçe Tanashiri ile siyasi bir evlilikte zaten müttefikti. Evlilik, bir veliah prens ile hâkimiyetlerini pekiştirmek için düzenlenmişti, ancak Tanashiri’nin tek oğlu bebeklik döneminde öldü.
İmparatorun Bayan Ki’ye olan sevgisi Tanashiri‘ye ulaştığında, imparatoriçenin rakibini dövdürttüğü duyuldu. Ancak Tanashiri’nin saltanatı uzun sürmedi. İmparatoriçe, ailesi tarafından başlatılan başarısız bir isyandan sonra 1335’te zehir içerek can vermek zorunda kaldı.
Toghon Temür daha sonra Bayan Ki’yi birincil imparatoriçeye yükseltmeye çalıştı, ancak bir kez daha Bayan Khutuk ile siyasi bir evlilik yapma baskısı aldı. Ki’nin tek oğlu Ayushiridara‘yı doğurmasından bir yıl sonra 1340’da ikinci imparatoriçeliğe yükseldi.
Ki ancak 1365’te Bayan Khutuk öldüğünde resmen birincil imparatoriçe olabilse de, kocası giderek yetkisini ona devrettiğinden gücü oldukça artmıştı. Moğol toplumu her ne kadar ataerkil olsa da, kadınlar da otoriteyi sağlayabilirdi ve öyle de oldu.
İdari yeteneklerini kabul eden imparator, Ki’ye vergi toplama yetkisine sahip bir hükümet makamı verdi, bu köprüleri inşa etmek ve tapınakları yenilemek de dahil olmak üzere çeşitli altyapı projelerini başlattı.
1358 yılında kıtlık baş gösterdiğinde Ki, yoksullara yiyecek yardımı yapılmasını emretti ve 10.000 vatandaşın cenaze hizmetlerini karşıladı. Dini törenleri, finanse etti ve Koreli Budist rahipleri yeni vatanında ders vermeye davet etti. Kendisini Koreli asil bayanlar ve hadımlarla çevreledi. Yuan Hanedanlığında Kore’nin giyim modasını, saç stillerini ve mutfağını popüler hale getirdi.
İmparatoriçe Ki zamanında bir haraç kadını olarak girdiği Yuan Hanedanlığında her daim hor görülen Korelilerin yükselmesi ve Goryeo’da zorlu şartlarda hayat mücadelesi veren hemşerilerinin refahı için çalışarak 30 yıllık bir hükümdarlıkla tarih sayfalarında yerini aldı.
İmparatoriçe Ki Dizisi
Bu eşsiz tarihi gerçeklik 2013 yılında dizileştirildi ve izleyicinin beğenisine sunuldu. 28 Ekim 2013 – 29 Nisan 2014 arasında gösterilen dizi 51 bölümden oluşuyor. Ülkemizde ilk olarak TRT ekranlarında izleyiciyle buluşan İmparatoriçe Ki dizisini artık Netflix gibi dijital platformlarda da izlemek mümkün. TRT 1 İmparatoriçe Ki dizisi fragmanına buradan ulaşabilirsiniz.
Yazar: Maide Gülenbay
