Kökü Afrika’ya dayanan ve tüm dünyayı etkisi altına alan bir içecektir kahve. Karacaoğlan “Ağalar beyler içerler…” diye tanımladığı kahve ağacının çiçekleri yasemine, meyveleri kiraza benzer. Çiçekleri döküldükten sonra, ağaçların dallarında çekirdekleri kalır. Bunlar silkelenir, güneşte kurutulur ve tahta tokmaklarla dövülür. Kabukları sıyrıldıktan sonra öz meyve ortaya çıkar. Bunlar kavrulur, öğütülür ve kendine has kokulu, lezzetli kahve elde edilmiş olur.
Geçmişten günümüze yalnızca Türk kültüründe kalıcı bir yer edinmekle kalmamış, dünyanın pek çok yerinde farklı biçimlerde sunulan ve tüketilen bir içecek olmuştur. Bir fincanına kırk yıllık hatır sığdırdığımız kahve yemeklerden sonra yapılan keyif, koyu sohbetlerin bahanesi, uykusuz gecelerimizin dostu ve özel günlerin vazgeçilmez içeceği olmuştur. Dünyada bilhassa kahve yetiştiren ülkelerde filatelik malzeme (pul, ilk ve özel gün damgaları, vinyet, bitişik baskı vs.) yayımlanmıştır.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Etiyopya’da geleneksel şekilde kahve hazırlanışı ve sunumu ile ilgili tedavüle çıkan pullar ve Brezilya’ya ait özel gün damgası
Avrupa’nın gerçek anlamda kahve ile tanışması Osmanlı İmparatorluğu’nun Viyana yenilgisi ile olmuştur. Savaş alanını terk eden Osmanlı ordusunun ardında bıraktıklarının arasında bulunan kahve çuvalları da bulunmaktaydı. Ancak Viyana halkı kahveyi tanımıyordu. Hatta kahve çekirdeklerinin deve yemi olduğu dahi iddia edilir. Tuna Nehri’ne dökülmesine karar verilir. Çuvallar içindeki deve yemlerinin gerçekte ne olduğunu Georg Franz Kolschitzky (1640-1694) isimli Polonyalı bir tercüman bilmektedir.
Kahve tiryakilik yapar. Tutkunlarından biri de ünlü Alman besteci Johann Sebastian Bach’dır (1685-1750). Kahveye olan tiryakiliği notalara döken Bach, “Kahve Kantatı” olarak bilinen bestesinde kahvenin sosyal bir problem oluşunu ve kahve bağımlılığını alaycı bir dille anlatır.
Kültür değerimiz “Türk Kahvesi” yaşayan geleneklerimiz arasında vazgeçilmez bir yer tutmaktadır.
Yazar: Dr.Ahmet Doğan Ataman
Filatelik ve nümismatik malzeme Dr.A.D.Ataman’a aittir.
Kaynaklar
- Işın, E. 2001. Bir İçecekten Daha Fazla: Kahve ve Kahvehanelerin Toplumsal Tarihi, İç Tanede Saklı Keyif. İstanbul.
- Kemer, D. 2006. Grosse Musiker – Leben und Leiden. Wiesbaden
