Bazı hayvanların öldükten sonra hala hareketli olduğu videolara denk gelmişsinizdir. Bu hayvanların kafası olmamasına rağmen oraya buraya zıpladığı videolar insanların kafasında soru işaretleri oluşturuyor. Bu ölüm sonrası hareketlilik genelde memeli canlılarda görülmesi de bir tesadüf değil. Ölüm sonrası gerçekleşen bu ilginç hadiseye Lazarus Etkisi deniyor. Aslına bakarsanız bu etki sadece hayvanlarda değil insanlarda da görünüyor. Peki nedir bu Lazarus Etkisi?
Lazarus Etkisi Nedir?
Lazarus etkisi yarı iletken dedektörleri ifade eder; Bunlar sert radyasyon ortamlarında kullanıldığında, yüksek enerjili çapraz parçacıklar ile etkileşim nedeniyle atomlar yer değiştirdikçe yarı iletken kristal kafesinde kusurlar ortaya çıkmaya başlar. Geçiş boşluklarındaki hem kafes boşlukları hem de atomlar biçimindeki bu kusurlar, iyonlaştırıcı parçacıklar dedektörden geçerken oluşan elektronları ve delikleri geçici olarak yakalama etkisine sahiptir.
Bir elektrik alanın altında sürüklenen bu elektronlar ve delikler, bir parçacığın geçişini bildiren bir sinyal ürettiğinden, dedektör sinyali, kullanılamaz (ölü) bir dedektöre yol açarak güçlü bir şekilde azaltılabilir.
Bu etki tamamen omurilik ile alakalı olup biriken enerjinin bir anda açığa çıkması ile oluşmaktadır. Örneğin yeni ölmüş bir balığa bıçak ile bir darbe vurduğunuzda hareket ettiğini görebilirsiniz. Aynı etkiyi üzerine tuz döktüğünüzde de görebilirsiniz. Bunun nedeni ise iyonik iletkenlerin bu maddelerle rahatlıkla etkileşime geçip enerjiyi açığa çıkarması olarak gösterilmektedir.
İnsanlar da araştırmalara benzer sonuçlar verdi. Araştırmacılar insanların öldükten 72 saat sonraya kadar lazarus etkisi gösterebileceğini söylüyor. Aksiyon potansiyeli birikmiş canlılarda görülen bu etkinin lazarus ismini almasının sebebi ise İsa’nın Lazarus adlı birini öldükten sonra tekrar canlandırma hikayesi olduğu biliniyor.
Bu etki araştırmacılara farklı alanlarda da ilham vermiştir. Örneğin Lazarus etkisi sayesinde, silikon dedektörlerin 90 GRad’dan fazla radyasyon dozunda hayatta kalabildikleri kanıtlanmıştır ve gelecekteki yüksek ışıldama deneylerinde kullanılması planlanmaktadır.
