Okçu balığı (spinner balığı veya okçu balığı), karada yaşayan böcekler ve diğer küçük hayvanlar üzerinde uzmanlaşmış ağızlarından su fırlatarak avlanma alışkanlıklarıyla bilinen monotipik bir aile olan Toxotidae’yi oluşturur. Aile, tek bir Toxotes cinsinde on türden oluşur.
Çoğu tür tatlı su nehirlerinde, akarsularda ve havuzlarda yaşar, ancak iki ya da üçü nehir ağzı ve mangrov gibi hem tatlı hem de tuzlu su habitatlarında yaşayan Euryhaline’dır. Hindistan ve Sri Lanka’dan, Güneydoğu Asya’dan, Kuzey Avustralya ve Melanezya’ya kadar bulunabilir.
Ok balığı gövdeleri sırt yüzgeç ile derin ve yanal olarak sıkıştırılır ve profil sırt yüzgeçten ağza doğru düz bir çizgidir. Ağız uzayabilir ve alt çene dışarı doğru büyür. Boyutlar oldukça küçüktür, yaklaşık 12-18 cm’ye (5-7 inç) kadar büyür ancak T. chatareus 40 cm’ye (16 inç) ulaşabilir. Ok balığı akvaryumlar için popülerdir, ancak canlı avı tercih ettikleri için beslenmesi zordur.
Okçular, atışlarında son derece hassastır; yetişkin bir balık neredeyse her zaman ilk atışta hedefi vurur. Tüm okçu balığı türlerinin bunu yaptığı varsayılsa da, sadece T. blythii, T. chatareus ve T. jaculatrix türleri doğrulanmıştır. Böcekleri ve diğer avları su yüzeyinden 3 metre yüksekliğe kadar vurabilirler.
Bu kısmen iyi görme kabiliyetlerinden, aynı zamanda avını hedeflerken hava-su arayüzünden geçerken ışığın kırılmasını telafi etme yeteneklerinden kaynaklanmaktadır. Genellikle avda yataydan yaklaşık 74° ‘lik bir açıda tükürürler, ancak 45° ile 110 ° arasındaki açılarda tükürürken yine de doğru bir şekilde hedefleyebilirler.
Bir okçu balığı avını seçtiğinde, gözünü döndürür, böylece avın görüntüsü retinanın ventral temporal çevresinde gözün belirli bir kısmına düşer, ve dudakları yüzeyi kırar ve hedefini vurur. Okçu balığı bunu ağzının üst kısmında ve dilde dar bir kanala küçük bir oluk oluşturarak yapar. Daha sonra solungaç kapaklarını kapatarak ve suyu kanaldan sıkıştırarak atışını yapar.
Ayrıca ok balığı, hem suyun içinde yaşayan hem de onu eşyaymış gibi kullanan birkaç hayvandan birisidir. Israrcıdırlar, birincisi başarısız olursa birden fazla atış yaparlar.
Deneysel bir bağlamda, okçu balıkların pratik yapmak zorunda kalmadan, muhteşem performans gösteren bir grup üyesini izleyerek gözlemsel öğrenmeden yararlanabildikleri belirlenmiştir: Bir balıktaki bu sosyal öğrenme örneği, gözlemcilerin “bakış açılarını değiştirebilecekleri”, uzak bir takım üyesinin algılanan çekim özelliklerini daha sonra vurmak için kullanmaları gereken açılara ve hedef mesafelere eşleştirebileceklerini ima edebileceği için dikkat çekicidir.
Bir okçu balığı sudan sık sık atış yapacak ve başarılı olursa karnı doymuş olacaktır. Avcılar tipik olarak suyun yüzeyine yakın kalmayı tercih ederler.
