Araştırmacılar, orman yangını dumanının bulaşıcı hastalıklara neden olan mikropları taşıyabileceğini buldu.
Düşük miktarlarda bile orman yangını dumanını solumak, zehirli gazlara, bitki materyaline ve yakılmış sentez materyallerine maruz kaldığınız anlamına gelir. Yeterince kötü, özellikle solunum rahatsızlığı olanlar için. Ancak daha fazlası da var: Yeni bir çalışma, dumanın mikroplar tarafından da kullanılabileceğini gösterdi.
Son 3 yıldaki orman yangınları Avustralya, Brezilya ve Amerika Birleşik Devletleri’nin büyük metropol bölgelerinde uzun süre duman taşması olaylarına neden oldu. 2020’de, Amerika Birleşik Devletleri’nin batısındaki hava kalitesi, Ağustos’tan Kasım’a kadar art arda gelen haftalarda son derece sağlıksız ve tehlikeli seviyelere ulaştı ve bunu sürdürdü.
İnsanların duman partikül maddesine maruz kalmasının pulmoner ve kardiyovasküler sonuçları kapsamlı bir şekilde araştırılmış olsa da, henüz araştırılmaya başlanan potansiyel olarak önemli sağlık yansımaları olan bir duman bileşeni olan mikropların çok az tanınması veya izlenmesi söz konusudur. Bu nedenle, bir çift araştırmacı, Leda Kobziar ve George Thomson, bu mikropları daha iyi karakterize etmek ve insan sağlığı için orman yangını dumanını nasıl daha da kötüleştirebileceklerini belirlemek için yangın ekolojisinden epidemiyolojiye çok disiplinli bir yaklaşım çağrısında bulunan bir perspektif çalışması yayınladı.
Orman yangını dumanı aslında bir ekosistem için yararlı organizmaları yayabilir
Kobziar, Wired’a “Sadece partikül madde ve gazlardan oluşmuyor, aynı zamanda önemli bir canlı bileşeni de var” dedi. “Orman yangını dumanı aslında bir ekosistem için yararlı organizmaları yayabilir, ancak hava yoluyla bulaştığını bildiğimiz patojenlerin yayılmasının sonuçları ne olabilir?”
Orman yangınları, biyo-aerosollerin, mantar ve bakteri hücrelerinden oluşan havadaki parçacıkların ve bunların metabolik yan ürünlerinin kaynağıdır. Havaya girdikten sonra, bu küçük parçacıklar yüzlerce hatta binlerce mil yol alabilir. Bunun kapsamı, sonunda çökeltilecek veya solunacak olan yangın davranışına ve atmosferik koşullara bağlı olacaktır. Ama mikropların alevlerde yanması gerekmez mi? Araştırmacılar bunun zorunlu olmadığını savunuyor. Orman yangınları, hareket ettikçe farklı noktalarda farklı yoğunluklarda yanar. Bu, tam yanmanın tamamlanmamış yanma ile aynı anda gerçekleştiği ve mikropların yangında hayatta kalabileceği çok sayıda cep bıraktığı anlamına gelir.
Ölmek yerine, mikroplar orman yangınlarında duman emisyonları ile taşınabilir. Temelde kömürleşmiş karbon ve su buharı üzerinde otostopçulardır. Araştırmacılar, dumandaki mikrobiyal konsantrasyonun ateş kaynağının yakınında daha yüksek olmasına rağmen, bu mikropların enfeksiyonu yayan aktif ajanlar olabileceğini iddia ediyorlar.
Kobziar yaptığı açıklamada, “Şimdiye kadar yapılmış çok az çalışmada bulduğumuz mikrop çeşitliliği etkileyici” dedi. “Bu taksonlar (canlı organizma grupları) yangından önce aynı konumlarda dumanlı olmayan havada bulunmadı, bu da yanmanın ve buna bağlı rüzgarların mikropları aerosol haline getirdiğini kanıtlıyor.”
Örneğin, toprakta yaşayan bir tür olan mantar cinsi Coccidioides var. Bir yangın bir manzarayı bozarsa, toprağı alevlerle yakarak doğrudan etkiler ama dolaylı olarak da sıcak ve yükselen hava yüzeyin yakınında atmosferik bir boşluk yaratır. Bu, dünyayı hareket ettiren, mantarları aerosol haline getiren ve yerel mikro ekosistemi değiştiren güçlü rüzgarlar üretebilir. Bir itfaiyeci daha sonra mikroplarla dolu havayı soluyabilir ve bu da ateş ve nefes darlığı gibi semptomlarla koksidioidomikoz veya vadi ateşi olarak bilinen bir durum yaratabilir.
Bu daha sonra zatürre veya menenjite ilerleyebilir. Koksidioidomikoz aslında itfaiyeciler arasında çok yaygındır. Bu kolaylıkla daha şiddetli hale gelebilir. Orman yangınları iklim değişikliği nedeniyle büyüyor ve araştırmacılar Amerikan Batı’sında mikoz bulaşmış insan sayısında bir artış olduğunu bildiriyorlar. Stanford Üniversitesi’nden Mary Prunicki, Wired’e, mantar sporları “bir alerjen olabilir ve astımı başlatabilir” dedi. Kasırgalar ve fırtınalar üzerine yapılan araştırmalar, mikrop ajanlarının çok uzun mesafelere gidebildiğini, ancak hiç kimse duman bulutundaki bakteriler için benzer bir yolculuk olduğunu kanıtlayamadığını göstermiştir. Ancak dumanın dünyayı dolaşma yeteneği, bazı enfeksiyon modellerini açıklamada “kayıp halka” olabileceğini düşündürmektedir.
Kobziar, “Hastalarda enfeksiyonlar tespit edildiğinde, taranan potansiyel nedensel ajanlar, belirli bir bölgede endemik olduğu bilinenlere dayanmaktadır” dedi. “Ancak duman, bölgeler arasındaki çizgileri bulanıklaştırıyor.”
