Mitler, günümüzde bulunan insan inanç ritüellerinin temelini oluşturmaktadır. İnsanlığın korktuğu olguları sembolize ederek onlarla barışmaya çalışmasına yardımcı olmuştur. Toplumun sosyo-kültürel yapısı hakkında da bilgiler verir. Mitler, öykü ve destanlarla insanın varoluşunu, evreni, yaşamı bedene indirgeyerek açıklamıştır (Kantar, 2013: 3).
Mit nedir?
Mit adına yapılan tanımlamaların bakış açısına göre çeşitli olduğunu belirten Taş, mite dair bir takım tanımları şu şekilde özetlemiştir; Bunlardan bir kısmı miti İlk Çağ insanları arasında ortaya çıkan ulusal ve yaratıcı özellikler taşıyan bir tür olarak tanımlarken; bir kısmı ise miti aynı toprak parçası üzerinde yaşayan topluluğun kollektif bir biçimde kendi geçmişlerini, tanrılarını ve idealleştirdikleri varlıkları duygu, düşünce ve inançları doğrultusunda hayata geçiren ve kendi folklorlerini içeren ananevi hikayeler olarak tanımlamıştır (Taş, 2000: 15).
İnsanlar da her zaman mitler yaratmışlardır. Eski Mısır’da insanların önemli eşyalarıyla gömülmeleri, Endonezya’nın Güney Sulawesi Bölgesi’nde “Ma’nene” olarak adlandırılan ritüelde insanların mezarlarından belli dönemlerde çıkarılarak yeni giysiler giydirilmesi örnek olarak gösterilebilir.Mitler şu an günümüzde ise birçok filme doğrudan ya da dolaylı olarak esin kaynağı olmuştur. Sinema, tarihsel olarak dramanın devamıdır.
Özünde klasik temellere sahip ve yazınsal bir yapı olan drama, mitoslardaki tematik ve örneksel yapı, dramanın sinema ile kendisini perdede yansıtma biçimidir.Sinema modern mitoloji görevini üstlenmesinin yanı sıra kendi kökeninde de mitoloji bulmuştur. Kabile etrafında anlatıcıdan ritülleri dinleyen insanlar ile sinema salonunda perdeye bakan insanlar aynı duyguları yaşar. Başka bir değişle sinema, anlatıcının yerini almıştır.
Sinema ve Mitoloji
Sinema, zamanla mitolojik öykülerin öğrenildiği modern çağ tapınağı haline gelmiştir. Zamanla ilkel dönemde ki şaman ya da bilgenin yerini yönetmen almıştır. Film yönetmenleri bir mitos yaratıcısı ve anlatıcısı olmuştur.
Sinemanın da insanlar üzerinde aynı mitoslar gibi etkileyici, dönüştürücü ve değiştirici etkisi vardır. Bazı filmlerde izleyici salondan çıkarken kendisini filmin etkisinden kurtaramaz. Filmin sonunda arınmış hisseder. İnsanın yaratıcı olmasında düş kurması önemli bir etkendir. İnsan düşledikçe mitoslar, sinema, edebiyat hayat bularak kendini geliştirmeye devam eder.
Bu noktada sinema gerçek bir felsefi işlevi yerine getirmiştir. Tecimer, filmi izlediğimizi fakat o filmin bize baktığını söyler. Film imge ve duygu yağışıdır. Seyirci o imge yağışında pasif durarak etki altına girer. Bu etki izleyicide bilinçli ya da bilinçsiz bir değişim sağlar.
Mitoloji de sinema gibi imge ve duygularla insanı etki altına alır fakat sinema ve mitolojinin büyüsü imge ve duygulardan sıyrılarak insanın yine de kendisine neler olduğunu çözümleyebilmesi ve anlamlandırmasıdır (Tecimer, 2006: 11-12).
Yazar: Ezgi Çelik
Kaynak:
Kantar, Nalan. (2013). Basın İlanlarında Yunan Mitolojisi Öğelerin Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Taş, İsmail . (2009). Mit ve Mitik Düşüncenin Yapısı, Dini Araştırmalar, Selçuk Üniversitesi İslam Bilimleri, Cilt: 3, Sayı: 8, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Tecimer, Ömer. (2006). Sinema Modern Mitoloji. İstanbul: Plan B Yayıncılık.
