Felsefenin Etimolojik Kökeni
Felsefe terimi ilk kez İlk Çağ Yunan filozofu ve matematikçisi Pythagoras (Pisagor) (MÖ 570 – MÖ 495) tarafından kullanılmıştır.
Felsefe sözcüğü, etimolojik olarak Yunanca “sevmek”, “ardından gitmek”, “aramak” gibi anlamlara gelen “phileo” sözcüğü ve “bilgi”, “bilgelik” anlamlarına gelen “sophia” sözcüğünün birleşiminden oluşan bir sözcüktür.
Yani aslında felsefenin (phileo-sophos) anlamı “bilgelik sevgisi” ya da “bilgi sevgisi”dir.
Ancak hayatları boyunca bilgeliğin peşinden koşmuş ve hakikati aramış olan filozoflar felsefeye farklı anlamlar yüklemişlerdir. Hatta neredeyse her filozof felsefe üzerine birbirinden farklı tanımlamalar yaptılar. Bu tanımlar filozofların felsefi görüşlerini özetler nitelikte olmasalar da fikir edinmenizi sağlayabilir.
Filozofların Felsefe Tanımları
Epikuros (M.Ö 341-270)
Mutlu bir yaşam sağlamak için, tutarlı eylemsel bir sistemdir.
Sokrates (Ölüm: M.Ö 399)
Felsefe, neleri bilmediğini bilmektir.
Platon (Eflatun) (M.Ö 427-347)
Doğruyu bulma yolunda, düşünsel (idealist) bir çalışmadır.
Doğruya varmak, var olanı bilmek için düşüncenin yöntemli bir çalışmasıdır.
Aristoteles (M.Ö 384-322)
Felsefe ilkeler ya da ilk nedenler bilimidir.
Var olanın ilk ilkelerinin ve temellerinin araştırılmasıdır.
Filozof mümkün olduğu ölçüde bilginin tümüne sahip olan insandır.
Tertullian (160)
Felsefe yapmak dogmayı açıklamaktır.
Augustinus (354-430)
Felsefe tanrıyı bilmektir ve gerçek felsefeyle, gerçek din özdeştir.
El-Kindi (801-873)
Felsefe, insanın gücü ölçüsünde varlığın hakikatini bilmesidir.
John Scotus Eriugena (815-877)
Felsefe inancın bilimidir.
Farabi (870-950)
Var olmaları bakımından varlıkların bilinmesidir.
İbn-i Sina (980-1037)
Bir insanın nesnelerin hakikatlerini kavrayabileceği kadar kavramasıdır.
Anselmus (1033-1109)
İnanılanı anlamaya çalışmaktır.
Pierre Abélard (1079-1142)
İnanılanın inanılmaya değer olup olmadığını araştırmaktır.
Thomas Aquinas (Tommaso) (1225-1274)
Felsefenin konusu tanrıdır, tanrının kanıtlanmasıdır.
Giordano Bruno (1548-1600)
Felsefe, doğayı bilmektir.
Francis Bacon (1561-1626)
Deney ve gözleme dayanan bilimsel veriler üzerinde düşünmektir.
Campanella (1568-1639)
Felsefe eleştiridir.
Thomas Hobbes (1588-1679)
Felsefe yapmak doğru düşünmektir.
René Descartes (1596-1650)
Felsefe bir bilimdir ve geometrik yöntemi metafiziğe uygulamak gerekir, felsefeyi kesin bir bilim yapmak için.
Baruch Spinoza (1632-1677)
Felsefe, genelleştirilmiş bir matematiktir.
John Locke (1632-1704)
Bütün düşüncelerimizin duyumlarımız ile gerçek alemden geldiğini kanıtlamaktır.
Gottfried Leibniz (1646-1716)
Gerçekte doğru olanı algılamaktır. Felsefe göklerden yere inerek, beş duyuyla kavranan konularla ilgilenmelidir.
David Hume (1711-1776)
İnsan zihninin mahiyetini incelemektir.
Étienne Bonnot de Condillac (1714-1780)
Felsefe duyumların bilgisidir.
Immanuel Kant (1724-1804)
Felsefe, öğrenilemez, sadece felsefe yapmak öğrenilebilir
Felsefe kendisini akla dayanan nedenlerle meşru kılmak veya haklı çıkarmak iddiasında bir zihinsel etkinlik biçimidir.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831)
Felsefe, dinin hayal ürünü olarak sunduğu şeyi, kavramsal olarak yakalamaktır.
Felsefe, evreni açıklamaktır.
Auguste Comte (1798-1857)
Felsefe, bütün bilimleri birleştiren bir bilim, ‘bir bilimler bilimi’dir.
Karl Marx (1818-1883)
Filozoflar dünyayı çeşitli biçimlerde yorumlamışlardır, önemli olan onu değiştirmektir.
İnsanlık ancak çözebileceği sorunları ortaya atar.
Henri Bergson (1859-1941)
Felsefe, saf bir biçimde kendimize ve etrafımıza bakma kararımızdan başka bir şey değildir.
Bertrand Russell (1872-1970)
Felsefe, değerini belirsizliğinin kendisine borçludur.
Karl Jaspers (1883-1969)
Felsefe yapmak ölmeyi öğrenmektir.
Felsefe yapmak, sürekli yolda olmaktır.
Felsefede sorular cevaplardan daha önemlidir.
Vladimir Jankélévitch (1903-1985)
Felsefe evrenle ilgili olarak sanki hiçbir şey apaçık değilmiş gibi davranmaktır.
Yazar: Tuğrul Cenk DEMİRKIRAN
