Söz uçar yazı kalır… Yazılı sözcüğün gücüne dair, insanların tarihsel olarak onları yasaklamaya çalıştığı gerçeğinden daha güçlü bir kanıt yoktur.
Kültürel normlar, siyaset, kişisel inançlar, okul politikası ve diğer faktörlerin tümü, bir kitabın herhangi bir ülkede’de dağıtılamayacak kadar kışkırtıcı olduğunu düşündürebilir. Fakat bu ince örtülü düşünce kontrolü politikası ne kadar geçmişe dayanıyor?
Kitap Yasaklamanın Tarihi
Tarihe dönüp baktığınızda çoğu zaman olduğu gibi, birden fazla olası cevap var. Ancak önde gelenlerden birinin oldukça tahmin edilebilir bir suçlusu var: Püritenler.
1637’de Thomas Morton adında bir adam New English Canaan adlı bir kitap yayınladı. Morton, 1624’te Massachusetts‘e taşındıktan sonra karşı karşıya geldiği muhafazakar Püriten yaşamın yakıcı bir suçlamasıydı. Bölgenin yerleşik ve ayrılmış kültürüyle karşılaştırıldığında, Morton parti yapmayı seven bir hedonistti. Ayrıca, Püritenlerin şiddetle karşı çıktığı Kızılderililere karşı da arkadaş canlısıydı. Sonunda bölgeden dışlandı ve daha sonra zorunlu yer değiştirme nedeniyle dava açtı.
Onların gözünde Morton, sadece prototip bir frat çocuğu değildi, yaşam tarzları için doğrudan bir tehditti. Kitabı Püriten ahlakına karşı topyekûn bir saldırı olarak algılandı ve buna pek sıcak bakmadılar. Bu yüzden onu yasakladılar. Massachusetts’e geri girişi reddedildi ve 1643’teki ölümüne kadar istenmeyen kişi olarak kaldı.
Bu sıralarda içerikleri nedeniyle itiraz edilen diğer kitaplar, 1640’larda Püriten ayak takımı kışkırtıcısı John Eliot’un siyasi teori başlığı The Christian Commonwealth ve 1650’lerde William Pynchon’ın Püriten karşıtı başka bir kitabı olan The Meritorious Price of Our Redemption, idi.
Yasaklı kitapların daha şaşırtıcı örneklerini bulmak için daha geriye gidebilirsiniz, ancak tanımın yazarların icrasını da içerecek şekilde genişletilmesi gerekecek. MÖ 259 ile MÖ 210 arasında, Çin imparatoru Qin Shi Huang, 460 Konfüçyüs bilgini diri diri gömerek idam etti. MS 35’te, Roma imparatoru Caligula -eğer varsa, kesinlikle güçlü ahlaki değerlere sahip bir adam- insanları Homeros’un The Odyssey’sini okumaktan caydırdı çünkü bu onlara özgür olmanın ne anlama geldiğine dair bir fikir verebilirdi.
Bu Yazı İlgini Çekebilir: https://www.foicey.com/kitap-okumak-bizim-icin-neden-onemli/
Modern zamanlarda, yazarları öldürmek hoş karşılanmıyordu. Hukuk odalarında kitaplara genellikle öznel müstehcenlik fikirlerine dayalı olarak meydan okunmaktadır.
1960’larda ve 1970’lerde sınırları zorlayan daha yaygın tutumlar bu argümanı azaltmaya yardımcı oldu. Ve bir alay kaynağı olarak yasaklı bir kitap fikri, 1980’lerde Amerikan Kitapçılar Birliği BookExpo America ticaret fuarındaki kitapçıların bu uygulamayı bir gösteri haline getirmeye karar vermesiyle bir artış yaşadı. Organizatörler, kütüphaneler, okullar ve topluluklar tarafından yasaklanan 500’den fazla kitabı büyük bir kafese kilitledi ve sergi alanına bıraktı. ABA, Amerikan Kütüphane Derneği ve Ulusal Kolej Mağazaları Birliği ile birlikte, farkındalığı artırmak için Yasaklı Kitaplar Haftası’nın başlatılmasına yardımcı oldu. Uygulamayı ortadan kaldırmamış olsa da, sansürün tehlikelerine ışık tutmaya çalıştı.
Kitap yasaklarının ve sansürlerin okumanın kısıtlanmasında yapmaya çalıştıkları şey genellikle sonuçsuzdur. Bazı durumlarda, sağlıkları için tehlikeli olabilir. 1497 civarında, kendisini bir tür ahlaki diktatör olarak gören Floransalı Girolamo Savonarola, şakalara, sekse ve her türlü ahlaksızlıkla mücadele etti. Savonarola, büyük şenlik ateşlerinde yığınların yanında kitapları, şiirleri ve tabloları yaktı. Bu, Floransa’nın dindarlığını sağlam tuttu mu? Tam olarak değil. 1498’de Savonarola başka bir şenlik ateşine katıldı. O zaman, yanan şey Savonarola’nın kendisiydi.
Kaynak: https://www.mentalfloss.com/article/650466/first-banned-book
