Tonik Hareketsizlik, bir hayvanda geçici bir hareketsizlik durumuna neden olan bir reflekstir. Hipnoza benzer. Birçok köpekbalığı ve vatoz da dahil olmak üzere çeşitli farklı türlerde görülür.
Bu trans benzeri durum doğal olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca, burunlarında bulunan küçük duyusal gözenekleri uyararak köpekbalıklarında indüklenebilir. Tonik hareketsizlik, genellikle araştırmacılar tarafından köpekbalıklarını bastırmak için kullanılır.
Vahşi, esaret altında veya laboratuvarda olsun. Onları bastırmak mücadelelerini en aza indirir ve yaralanma olasılığını azaltır. Köpekbalığı hafifçe sırt üstü çevrildiğinde, onların yönünü şaşırtarak hipnoza girmelerine neden olduğu düşünülür. Köpekbalığının kasları gevşer ve nefesleri derin ve ritmik hale gelir. Köpekbalığı serbest bırakıldığında bu durumdan dışarı çıkar.
Ama tonik hareketsizlik köpekbalıkları için neden yararlı olsun? Belki de bir savunma stratejisidir?
Ölü taklidi yapmak, potansiyel avcıları caydırabilir. Ancak tonik hareketsizliğe giren bazı köpek balığı türleri, tepedeki yırtıcı hayvanlardır. Yani, çoğu doğal avcı onları avlayamaz. Ayrıca korkuya tepki olarak tonik hareketsizliğe girmiş gibi görünmüyorlar. Bazı bilim adamları bunun çiftleşme ile ilgili olabileceğini öne sürüyor ama kimse kesin olarak bilmiyor. Hala öğrenecek çok şeyimiz var!
Köpekbalıkları genellikle bir dakikadan kısa sürede tonik hareketsizliğe girer. Rahatsız edilmezse 15 dakikaya kadar bu şekilde kalabilirler. Kimyasal köpekbalığı kovucularının etkinliğini test etmeye yardımcı olmak için tonik hareketsizlik kullanılmıştır.
Köpekbalıkları ve Orkalar
Orkaların köpekbalıklarını avlamak için tonik hareketsizlik kullandığını gösteren kanıtlar vardır. 1997’de Farallon Adaları’ndaki bir Orca’nın Beyaz Köpekbalığı’nı 15 dakika boyunca baş aşağı tuttuğu görüldü. Kasıtlı olsun ya da olmasın, Orca muhtemelen köpekbalığının tonik hareketsizliğe girmesine neden oldu. Savunmasız köpekbalığı boğuldu. Bu olay 2000 yılında tekrar oldu. Yeni Zelanda’da, bir orkanın da vatozları avlamak için tonik hareketsizliği kullandığı gözlemlendi. Vatoz kendisine saldırmadan önce hızlı bir hareketle orka vatozu baş aşağıya çevirdi ve onu tonik hareketsizliğe soktu daha sonrada öldürücü darbeyi vurarak vatozu afiyetle yedi.
Tonik hareketsizlik başka hayvanlarda görülen bir durumdur fakat bu olayın ne amaçla kullanıldığı hala tam olarak anlaşılabilmiş değil.
