Bir Okuldan Daha Fazlası: Bauhaus Mimarisi Nedir?

Evet, bir okuldan daha fazlası. Sanat ve tasarım okulu olan Bauhaus’un ardında bıraktığı ekol 100 yıldan fazladır varlığını sürdürüyor.

Modern mimari, yüzyılın ortalarından İskandinav minimalizmine kadar genellikle cesur, temiz çizgiler ve basit işlevsellik içerir. Tüm bu tasarım eğilimlerini yirminci yüzyılın başlarında Almanya’da başlayan bir mimarlık okuluna kadar takip edebilirsiniz: Bauhaus okulu.

Bauhaus Mimarisi Nedir?

Bauhaus mimarisi, 1919 yılında Almanya’nın Weimar kentinde mimar Walter Gropius tarafından kurulan bir tasarım ve mimarlık okuludur. Okul, güzel sanatları (resim ve heykel gibi) uygulamalı sanatlarla (endüstriyel tasarım veya bina tasarımı gibi) birleştirmek için kuruldu. Bauhaus okulu 1933’te faaliyetsiz hale gelirken, Bauhaus hareketi devam etti ve güzel, işlevsel ve seri üretilebilen basit tasarımlar üreten yeni bir mimari biçimi doğurdu. Bauhaus mimarisinin özellikleri arasında işlevsel şekiller, dekor için az kullanılan soyut şekiller, basit renk şemaları, bütünsel tasarım ve beton, çelik ve cam gibi temel endüstriyel malzemeler yer alır.

Bauhaus’un Kökenleri Nelerdir?

Bauhaus tarzı, 1919’dan 1934’e kadar faaliyet gösteren bir Alman sanat okulu olan Staatliches Bauhaus’ta doğdu. Okulun evrimine ve sonunda kapanışına kısa bir genel bakış:

• Başlangıç:

  Okulu kuran Mimar Walter Gropius, sanat veya insanlık uğruna herhangi bir düşünce olmaksızın çağın hızlı sanayileşmesi ve güzel sanatlar ile uygulamalı sanatlar arasındaki büyük uçurumdan rahatsız oldu. Grand-Ducal Saxon Güzel Sanatlar Akademisi ile Grand Ducal Saxon Sanat ve El Sanatları Okulu’nun birleşmesi, mimarlık okulunun doğmasıyla sonuçlandı ve Gropius yönetici olarak başa geçti.

• Fakülte:

  Bauhaus okulu; Marcel Breuer, László Moholy-Nagy, Paul Klee, Marianne Brandt, Johannes Itten, Oskar Schlemmer, Herbert Bayer, Josef Albers, Anni Albers, Georg Muche ve Wassily Kandinsky gibi önemli insanları içeriyordu.

• Evrim:

  Önümüzdeki 14 yıl boyunca, okul binası (Weimar’dan Dessau’dan Berlin’e) ve birkaç yönetmen (Gropius’tan Hannes Meyer’e ve Ludwig Mies van der Rohe’ye) değişti. Böylelikle ekol bu değişikliklerle dalgalandı. Bununla birlikte, özünde, Bauhaus okulunun itici gücü, amacı, sanatı ve sanayileşmeyi yeniden entegre etmekti.

• Kapanış:

  Okul, 1933’te Nazi rejimi tarafından II.Dünya Savaşı sırasında kapanmaya zorlandı. Okulun kapatılmasının ardından, bazı Bauhaus öğrencileri ve öğretim üyeleri şehirden kaçarak stilin Amerika Birleşik Devletleri’nden Orta Doğu’ya tüm dünyaya yayılmasına yol açtı.

• Küresel etki:

  Chicago’da yeni bir Bauhaus okulu kuruldu. Walter Gropius, “Harvard Graduate School of Design”da öğretmenlik pozisyonunu kabul etti. Birkaç Bauhaus sanatçısı, İsrail, Tel Aviv’de 4.000’den fazla Bauhaus binası tasarlayıp inşa ettiler. “White City” olarak isimlendirilen bölge 2003’te UNESCO Dünya Mirası Alanı ilan edildi. Bauhaus tarzı, yirminci yüzyılın en etkili tasarım okullarından biri ve önemli bir sanat tarihi parçası olmaya devam ediyor.

Bauhaus Mimarisinin Özellikleri Nelerdir?

Modern Bauhaus mimarisi aşağıdaki özellikleriyle karakterize edilir:

1. Fonksiyonel Şekilleri

Bauhaus tasarımı, çok az ve hatta neredeyse hiç süsleme içermiyor. Bunun yerine modern tasarıma dikkat çekiyor. Örneğin, birçok Bauhaus binasının basit, geometrik bir görünüm oluşturmak için düz çatıları vardır. Tubular sandalyeler (köşeli uzun çelik boru ile tutturulan basit sandalyeler) Bauhaus iç dekorasyonun sade ve fonksiyonel bir başka mükemmel örneğidir. Bauhaus tasarımının bir diğer popüler özelliği, dekorasyonda idareli kullanılan soyut şekillerdir. Bu tutum, seri üretim için de oldukça işlevsel bir seçenektir.

2. Basit Renk Şemaları

Bauhaus tasarımı uyum ve sadeliği hedefler, bu nedenle mimari renk şemaları genellikle beyaz, gri ve bej gibi temel endüstriyel renklerle sınırlıdır. İç dekorasyonda, ana renkler de sıklıkla kullanılır. Örneğin kırmızı, sarı veya mavi tonları ve hatta bazen hepsi bir arada kullanılır. Anca sıklıkla tek bir renge odaklanılmıştır. (tek bir kırmızı duvar veya sarı bir sandalye gibi).

3. Endüstriyel Malzemeler

Bauhaus hareketi sadeliğe ve sanayileşmeye odaklandığından, çoğu zaman mümkün olan en az farklı malzemeyi dahil etmeye çalışır ve bunların tümü endüstriyel, modern malzemeler olarak kabul edilir. Bunlar arasında cam (özellikle cam perde duvarlarda), beton (özellikle bina tasarımında) ve çelik (özellikle lambalar ve sandalyeler gibi cihazlarda ve nesnelerde) gibi malzemeler kullanılır.

4. Dengeli Asimetri

Bauhaus mimarisi ve tasarımı asimetri yoluyla görsel dengeyi hedefliyordu. (Simetri, sanatsallık olmadığı takdirde fazla endüstriyel olarak kabul edildi.) Sonuç olarak, Bauhaus tasarımcıları, her iki tarafı simetrik olmaksızın aynı unsurları birleştirerek binaları ve odaları dengelemek için çalıştılar. Bunun bir dönüm noktası örneği, beyaz renk ve kapsamlı pencere tasarımlarıyla uyum yakalanmış ancak birkaç farklı şekil ve açısıyla farklılığını göstermiş olan Dessau’daki Bauhaus binasıdır.

5. Bütünsel Tasarım

Bauhaus tasarımının temel ilkeleri arasında okulun tekniklerini hayatın her unsuruna entegre etmek yer alıyor. Şehrin tasarımı, sokak köşeleri, bina mimarisi, mobilya tasarımı, aletler, yemek kapları ve tipografi dahil hayatın her alanında uygulanması beklenen bir tasarım modeli. Bu bütüncül, entegre yaklaşım, tasarımcının Bauhaus tarzında bir oda veya bina görünümü tasarlarken yaptıkları her seçimde okulun ilkelerini ön planda tutmasını gerektirir.

Bauhaus Tasarımda Neden Etkiliydi?

Bauhaus etkileri, mevcut tasarım trendlerimizde hala belirgindir:

“Modern” dalgayı başlattı.

Bauhaus okulunun yükselişi sırasında ve öncesinde, Viktorya tarzı, kolonyal tarz ve art deco dahil olmak üzere tasarım trendleri oldukça dekoratif ve süslüydü. Bauhaus, basit, işlevsel binalar ve mobilyaları hedefleyerek günün tasarım alanında devrim yarattı. Bu etkiler modernist mimaride devam etti ve modern sanat ve tasarım boyunca, özellikle İskandinav minimalizminde, orta yüzyıl modern tasarımında, apartman binalarında ve ofis alanlarında hala görülüyor.

Endüstriyel malzemeleri popüler hale getirdi.

Bauhaus okulu, muhtemelen modern iç tasarımın temelini oluşturan cam, çelik ve beton malzemeleri etkiledi. Bauhaus’tan önce, bu malzemeler estetik olarak hoşnutsuz veya faydacı olarak görülüyordu. Okul, bu malzemeleri işlevsellik açısından şık, basit ve güzel olarak yeniden tasarladı. Şerit pencereler ve cam perde duvarlar, genellikle ofisleri dekore etmek için kullanılan boru şeklindeki sandalyeler (Bauhaus tarafından tasarlanan Wassily sandalyeden esinlenilmiştir) gibi, genellikle Bauhaus etkisini gösterir.

Modern kurs eğitimini etkiledi.

Bauhaus okulunun benzersiz bir müfredat tasarımı vardı. Öğrenciler ilk yıllarına renk teorisi ve tasarım ilkeleri gibi konuları kapsayan vorkurs (veya “ön kurs”) adı verilen giriş derslerinde başladılar. Ön kurstan sonra, öğrenciler cam yapımı veya mobilya tasarımı gibi daha ileri teknik derslere geçeceklerdi. Bu sınıf yapısı, dünya çapında birçok mimarlık ve tasarım okulu tarafından benimsenmiştir. 1994 yılında, Alman federal hükümeti deneysel tasarım öğrencilerini desteklemek için kar amacı gütmeyen Bauhaus-Dessau Vakfı’nı kurdu.

Yazar: Cenk Demirkıran